Brutalizm, znany również jako brutalizm nowoczesny, to styl architektoniczny, który zyskał popularność w latach 50. i 60. XX wieku. Charakteryzuje się on surowością formy, masą i funkcjonalnością. Nazwa pochodzi od francuskiego słowa „brut”, co oznacza „surowy”, odnosząc się do typowego materiału budowlanego brutalizmu – betonu „w stanie surowym” (beton brut).
Ten styl architektoniczny często jest kojarzony z monumentalnymi budynkami użyteczności publicznej, takimi jak centra rządowe, uniwersytety, muzea, a także bloki mieszkalne. Brutalizm był odpowiedzią na lekkość i ornamentykę poprzedzającej go architektury modernistycznej, skupiając się na prostocie, trwałości i funkcjonalności.
Charakterystyczne cechy brutalizmu to:
– Dominacja betonu: Beton jest najbardziej widocznym materiałem w brutalistycznych budynkach, często pozostawiony w surowym stanie, co podkreśla teksturę i formę.
– Geometria blokowa: Budynki brutalistyczne często mają prostą, geometryczną formę z wyraźnymi, ciężkimi blokami.
– Ekspresja strukturalna: W brutalizmie ważne jest wyrażenie konstrukcji budynku, gdzie elementy takie jak schody, windy i inne funkcjonalne komponenty są często eksponowane.
– Funkcjonalizm: Brutalizm kładzie nacisk na funkcjonalność, gdzie forma budynku jest bezpośrednio związana z jego przeznaczeniem.
Brutalizm w Polsce również znalazł swoje miejsce, przykładem mogą być takie budowle jak 'Superjednostka’ w Katowicach czy 'Dom Chemika’ w Puławach. Te budynki, choć często uważane za kontrowersyjne i dzielące opinie, są ważną częścią dziedzictwa architektonicznego i kulturowego.